Geologia (obszar górniczy „Ornontowice I”)

 

W budowie geologicznej Gminy Ornontowice można wyróżnić formacje: czwartorzęd (holocen i plejstocen), trzeciorzęd (miocen), trias (ret i pstry piaskowiec) i karbon górny - westfal (warstwy orzeskie i rudzkie).

 

Osady czwartorzędowe pokrywają cały obszar górniczy „Ornontowice I”. Czwartorzęd generalnie wykształcony jest w formie glin i iłów, czasami mułków z przewarstwieniami piasku i piasku ze żwirem.

 

Utwory trzeciorzędowe występują w zachodniej, północnej i północno - wschodniej części obszaru górniczego „Ornontowice I”. Litologiczne utwory trzeciorzędu reprezentowane są przez iły margliste, iłowce gipsowe z wkładkami iłów i grubokrystalicznych gipsów oraz przez iły piaszczyste. Maksymalna ich grubość dochodzi do 134,8 m.

 

Trias występuje w części wschodniej obszaru górniczego „Ornontowice I” na dużej przestrzeni, w części południowej zaś w formie niewielkich płatów. Utwory triasowe wykształcone są w postaci margli ilastych i wapnistych, z wkładkami białego wapienia w części stropowej oraz iłów zapiaszczonych i piaszczystych z wkładkami piaskowca o spoiwie ilasto-wapnistym. Grubość ich waha się od 26,2 do 68,7 m.

 

Karbon w obszarze górniczym „Ornontowice I” reprezentowany jest przez warstwy orzeskie i rudzkie. Miąższość warstw orzeskich mieści się w przedziale od 800 m do 1250 m. W wykształceniu litologicznym nad piaskowcami i licznymi pokładami węgla dominują iłowce i mułowce. Występują bardzo liczne pokłady, lecz o zmiennej jakości i miąższości mieszczącej się w przedziale od 0,5 m do 3,0 m.

 

Morfologia 

 

Teren Gminy pod względem ukształtowania jest mało urozmaicony, o powierzchni lekko falistej, obniżającej się od południowej granicy z Orzeszem w kierunku północno-zachodnim. Wzgórze Kamionka osiągające 320 m n.p.m jest najwyższym wzniesieniem, natomiast najniżej położony obszar ( 245 m n.p.m.) znajduje się na północy Gminy. Deniwelacja terenu dochodzi do 75 metrów.

 

Fizjografia 

 

Na fizjografie Gminy istotny wpływ mają występujące tu kompleksy leśne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (Nadleśnictwo Kobiór i Rybnik). Lasy te posiadają status ochronnych i pozytywnie wpływają na klimat terenu Ornontowic, zmniejszając zanieczyszczenie atmosfery w stosunku do okolicznych miast i wsi.

 

Gleby 

 

Obszar Gminy Ornontowice pokrywają gleby pseudobielicowe wytworzone na utworach piaszczystych, gliniastych lub pyłowych oraz rędziny lekkie, mieszane (na utworach wapiennych). W obrębie dolin rzecznych (zlewnia Kłodnicy) zalegają brunatne mady pyłowe i gliniaste. Na przeważającej części gruntów tego obszaru wskutek działalności przemysłowej, górniczej oraz zabudowy uległa znacznemu przekształceniu, a gleby wskutek deformacji powierzchni, zmian stosunków wodnych i zanieczyszczeń atmosferycznych uległy poważnej degradacji (zawodnienie, osuszenie, zakwaszenie, skażenie toksyczne).

 

W części północnej i wschodniej terenu Gminy Ornontowice przeważają piaski słabogliniaste. Na pozostałym obszarze Gminy występują gliny średnie i piaszczyste pochodzenia dyluwialnego.

 

Gatunki gleb 

 

W poniższym podrozdziale przedstawiono podział gatunków gleb w zależności od zalegania w głąb powierzchni terenu Gminy Ornontowice (tab. 6, tab. 7, tab. 8, tab. 9).

 

Tab. 6. Gatunki gleb zalegających do 25 cm w głąb ziemi

 

Gatunek gleby	Powierzchnia [ha]	Udział
gleby nieklasyfikowalne	400,2100	26,4 %
żwiry piaszczyste	0,7372	0,0 %
żwiry gliniaste	0,0000	0,0 %
piaski luźne	0,7737	0,1 %
piaski słabogliniaste	245,5650	16,2 %
piaski gliniaste lekkie	180,3880	11,9 %
piaski gliniaste mocne	103,9240	6,8 %
gliny lekkie	475,0730	31,3 %
gliny średnie	18,2791	1,2 %
gliny ciężkie	0,0000	0,0 %
pyły zwykłe	65,1836	4,3 %
pyły ilaste	28,5311	1,9 %
Razem	1518,6647	100 %

 

 

 

Tab. 7. Gatunki gleb zalegających od 25 cm do 50 cm w głąb ziemi

Gatunek gleby	Powierzchnia [ha]	Udział
gleby nieklasyfikowalne	400,211	26,4 %
żwiry piaszczyste	0,7372	0,0 %
żwiry gliniaste	0,0000	0,0 %
piaski luźne	156,8810	10,3 %
piaski słabogliniaste	176,6590	11,6 %
piaski gliniaste lekkie	121,6060	8,0 %
piaski gliniaste mocne	43,1865	2,8 %
gliny lekkie	274,7900	18,1 %
gliny średnie	243,2780	16,0 %
gliny ciężkie	0,0000	0,0 %
pyły zwykłe	62,9186	4,1 %
pyły ilaste	38,3974	2,5 %
Razem	1518,6647	100 %

 

Tab. 8. Gatunki gleb zalegających od 50 cm do 100 cm w głąb ziemi

 

Gatunek gleby	Powierzchnia [ha]	Udział
gleby nieklasyfikowalne	400,211	26,4 %
żwiry piaszczyste	0,0000	0,0 %
żwiry gliniaste	1,8894	0,1 %
piaski luźne	184,0790	12,1 %
piaski słabogliniaste	49,4067	3,3 %
piaski gliniaste lekkie	5,8590	0,4 %
piaski gliniaste mocne	20,5687	1,4 %
gliny lekkie	108,0980	7,1 %
gliny średnie	574,6140	37,8 %
gliny ciężkie	14,1221	0,9 %
pyły zwykłe	89,8294	5,9 %
pyły ilaste	69,9874	4,6 %
Razem	1518,6647	100 %

 

Tab. 9. Gatunki gleb zalegających od 100 cm do 150 cm w głąb ziemi

 

Gatunek gleby	Powierzchnia [ha]	Udział
gleby nieklasyfikowalne	400,2110	26,4 %
żwiry piaszczyste	0,0000	0,0 %
żwiry gliniaste	1,8894	0,1 %
piaski luźne	166,6130	11,0 %
piaski słabogliniaste	33,6931	2,2 %
piaski gliniaste lekkie	2,4846	0,2 %
piaski gliniaste mocne	18,2753	1,2 %
gliny lekkie	100,3880	6,6 %
gliny średnie	671,2390	44,2 %
gliny ciężkie	21,6615	1,4 %
pyły zwykłe	56,4364	3,7 %
pyły ilaste	45,7734	3,0 %
Razem	1518,6647	100,0%

 

Przepuszczalność gleb

 

Przepuszczalność gleby jest zależna od wielkości i ilości porów w gruncie. Jest to właściwość, która charakteryzuje możliwość przepływu wody przez grunt. Przepuszczalność gleb zalegających do głębokości 150 cm w głąb powierzchni terenu Gminy Ornontowice przedstawiono w tabeli nr 10.

 

Tab. 10. Przepuszczalność gleb zalegających do 150 cm w głąb ziemi

 

Przepuszczalność gleby	Powierzchnia [ha]	Udział
kat. I – najbardziej przepuszczalne	262,5390	17,3 %
kat. II – dobrze przepuszczalne	79,2727	5,2 %
kat. III – średnio przepuszczalne	218,9550	14,4 %
kat. IV – słabo przepuszczalne	70,6582	4,7 %
kat. V – najmniej przepuszczalne	487,0518	32,1 %
Razem	1518,6647	100,0%

 

Klasy gleboznawcze

 

 

Na terenie Ornontowic występują głównie gleby III, IV i V klasy gleboznawczej. W tabeli nr 11 przedstawiono klasy gleb, ich powierzchnię oraz udział procentowy.

 

Tab. 11. Klasy gleb na terenie Gminy Ornontowice

 

Klasa gleby	Powierzchnia [ha]	Udział
R III a	81,7442	5,4 %
R III b	247,0930	16,3 %
R IV a	215,1810	14,2 %
R IV b	224,2520	14,8 %
R V	113,7380	7,5 %
R VI	46,0176	3,0 %
Ł III	13,1391	0,9 %
Ł IV	48,0630	3,2 %
Ł V	24,4438	1,6 %
Ps III	26,2294	1,7 %
Ps IV	19,2558	1,3 %
Ps V	46,0122	3,0 %
Ps VI	6,3663	0,4 %
Ls	397,5190	26,2 %
N	9,6103	0,6 %
Razem	1518,6647	100,0 %

opracował: UG Ornontowice
dodano 2014-01-16 09:33:23 przez